Sint Joris
Een rijke geschiedenis die tot 1314 teruggaat…
De Gentse St-Jorisgilde is een Gilde die ontstaan is in de vroege middeleeuwen met de bedoeling de stad Gent met de kruisboog te verdedigen.
Het was en het is nog steeds een voorrecht om tot deze Gilde te behoren.
Wij willen de prachtige tradities van onze Gilde laten leven in verleden, heden en toekomst.
De stad Gent verdedigen met de kruisboog hoeft gelukkig niet meer; kruisboog schieten staat nu voor stijlvolle kompetitie, maar in de toekomst hebben wij meer dan ooit een opdracht in het socio-kultureel beeld van onze mooie stad.
De St.-Jorisgilde wil ook een ontmoetingsplaats zijn waar de leden elkaar kunnen vinden vrij van professionele beslommeringen of bijbedoelingen; echte broederlijkheid is hier de bedoeling.
De Gilde is ook terecht fier op haar geschiedenis en haar patrimonium ; een museum dat onze meer dan zevenhonderd jaar durende geschiedenis en de ontwikkeling van de kruisboog behandelt.
Huidig Gildelokaal
Na het Stadhuis, Belfort en Sint-Niklaaskerk, hoogst prestigieuze monumenten van de Gentse “Kuip”, wordt thans aandacht gevraagd voor de restauratiewerken aan de stadseigendom in de Sint-Machariuswijk: de schier onbekende Gouverneurswoning van het voormalig Spaans kasteel.
Omgeving en sfeer zijn geheel anders. Vergeleken met het drukke vertier in de stadskuip, doet de verlatenheid van de oude Sint-Baafsstede denken aan rust van een dorp op de buiten. Door die stilte spreekt het verleden, sluimerend in de bouwvallen van de gewezen abdij, wellicht krachtiger tot de verbeelding.Meteen ervaart men de waarde van de buurt als woongebied, welke door een herwaarderingsproject met de bewoners zelf als deelgenoten kan veilig gesteld worden voor de toekomst. In dat kader moet de herstelling gezien worden van de Gouverneurswoning, waarvan het gelijkvloers ter beschikking staat voor buurtgerichte activiteiten en voor het verenigingsleven in ruimere zin.
Op de verdieping vindt de aloude militaire hoofdgilde van de voetboogschutters van Sint-Joris een onderkomen. Zo gaan de vrijwaring van het bouwkundig erfgoed en het cultiveren van de levende volkstradities hier hand in hand, om Gent met zijn cultureel patrimonium zijn eigen karakter en identiteit te laten bewaren.
De gouverneurswoning van het voormalig Spaans kasteel voor de restauratie
Huidig Gildelokaal, de gouverneurswoning van het voormalig Spaans kasteel na de restauratie
DEN EDELEN RIDDER SINT-JORIS
Sint-Joris heeft naar alle waarschijnlijkheid echt geleefd, doch men heeft geen idee wie zijn ouders waren en wanneer hij werd geboren . Zijn leven is gebaseerd op vermoedens. Gewoonlijk wordt hij aangeduid als Sint-Joris van Cappadocië en dit is misschien een aanwijzing. Hij wordt geassocieerd met deze Romeinse provincie in Klein-Azië, en zo zou het mogelijk zijn dat hij daar werd opgevoed.
Oude teksten beweren dat hij voortspruit uit een christelijke familie uit Cappadocië en hij wordt ook geacht een Romeins tribuun te zijn. Volgens het ene verhaal dankt hij zijn promotie om opgenomen te worden in de persoonlijke staf van keizer Diocletianus, aan zijn moed op het slagveld.
Sommigen suggereren dat hij werkte in een Nestoriaanse christelijke gemeenschap in Urmiah in Perzië en hij zou, in de hoedanigheid van officier van het Romeinse leger, deelgenomen hebben aan een expeditie naar Engeland.
Nochtans is het niet zeker dat hij ooit in enig leger diende. Misschien was het de Sint-Jorislegende die hem transformeerde van de machtige strijder voor Christus tot de Romeinse soldaat.
Men is evenmin zeker van de plaats en de datum van zijn martelaarschap en misschien stierf hij zelfs geen marteldood, alhoewel er een gevestigde traditie bestaat dat dit wel geschiedde.
Sint-Joris wordt verondersteld één van de christenen te zijn die weigerden hun christen geloof af te zweren. Ze werden ter dood veroordeeld in Nicomedia (een stad op de Aziatische kust van de Bosphorus), tijdens de vervolgingen door keizer Diocletianus in 303. Sint-Joris zou zijn onthoofd op 23 april, sterfdag die tot op heden nog steeds in onze gilde wordt gevierd tijdens het jaarlijks patroonsfeest.
Ongeveer 6 eeuwen lang werd Sint-Joris vereerd zonder dat er sprake was van de draak waarmee hij nu gewoonlijk wordt voorgesteld.
Het was pas in de Middeleeuwen (13de eeuw) dat dit dier ten tonele verscheen in de Legenda Sanctorum, geschreven door Jacobus da Voragine, de dominicaner aartsbisschop van Genua. Dit Latijns manuscript verhaalt het leven van verschillende heiligen en werd spoedig bekend onder de naam “Legenda Aurea”.
In het verhaal van Jacobus da Voragine is Joris een tribuun van het Romeinse leger en hij laat onze held door Lybië rijden in de omgeving van Silena, waar hij een vreselijke draak ontmoet. De legers waren reeds verschillende keren voor het monster op de vlucht geslagen en teneinde de giftige walmen uitbrakende draak einigszins te kalmeren begon men dagelijks twee schapen te offeren.
Toen de kudden sterk verminderden, offerde men één schaap en één menselijk wezen, door lottrekking aangeduid. En op de dag dat de dochter van de koning door het lot werd verkozen, bereikte Joris de stad. De bejaarde koning was bereid de helft van zijn koninkrijk op te offeren indien zijn dochter gespaard bleef; doch zijn landgenoten bedreigden hem met brandstichting indien de vorst de door hem zelf bevolen decreten niet ten uitvoer bracht. ‘s Konings dochter verliet wenend het ouderlijk slot en op haar weg naar het monster ontmoette ze een edele jonge ridder te paard. Hij vroeg haar naar de oorzaak van haar tranen en ze vertelde hem het verhaal, waarop Joris zich wapende met het teken van het kruis. Na een gebed trok hij zijn zwaard en kwetste de draak dermate dat deze in elkaar zeeg. Joris vroeg de prinses haar gordel om de nek van de draak te binden. Het monster volgde haar gedwee naar de stad.
Tijdens het gevecht was de bevolking naar de omliggende heuvels gevlucht. Joris liet hen terugkeren en maande hen aan in Christus te geloven en zich te laten dopen; voor de draak hoefden ze niet meer te vrezen. Volgens de legende werden die dag 20.000 mannen gedoopt en ook zeer veel vrouwen en kinderen. Joris gaf het monster de genadeslag en het kadaver werd op een ossenwagen gesleept en buiten de stadsmuren gereden.
Andere auteurs voegen eraan toe dat Joris de hand kreeg van ‘s konings dochter. Volgens da Voragine echter weigerde Joris elke vergoeding en na de vorst te hebben gegroet, verliet hij de stad
‘t Is geschied vóór onze tijden
Dat Sint Joris kwam te rijden
Naar een stad in ‘t heidensch land
Waar men weinig Christ’nen vand
Deze stad was Tarentéche
Was in volle zee gelegen
En, zoo m’in de Schriftuur leest,
Was de draak een giftig beest.
Klein en groot die kwamen klagen
Bij den koning alle dagen,
Wien van hen allen tegaêr
Wilder stellen in ‘t gevaar.
De koning die sprak zonder spotten
“Wij zullen te zamen lotten:
Dat is mijne beste raad
Om te keeren meerder kwaad.
En als het lot zal vallen
Op de een van ons allen
Die zal zonder tegenspraak
Zich laten eten van den draak.”
Eind’lijk kwam het lot te vallen
Op de een van hun allen,
Op het konings eenig kind
Van zijn vader teer bemind.
Toen moest deze dochter scheiden,
Waar de vader zeer om schreidde,
Naar den oever van de zee,
Waar zij kreeg een schaap of twee.
Sint Joris, die was kloek van zeden,
Kwam daar spoedig aangereden.
En hij sprak deez’ juffrouw aan,
Waarom dat zij daar kwam staan.
“Edele jonkman, wilt ‘t getuigen
Wil hier van deez’ plaats af rijden,
Want hier zal komen eene draak,
Die mij zal slikken in zijn kaak.”
“Ed’le juffrouw, wil niet schrikken,
Dat de draak u op zal slikken.
Ik zal gaan in Christus’ naam
Maken hem als een lam zo ta(a)m.”
Sint Joris, die was kloek van zeden,
Reed de draak kloekmoedig tegen
En hij ook kloekmoedig sta(a)k
Met zijn lans(s)e in den draak.
Toen was deze dochter gebleven
Onbeschadigd in haar leven
En zij wierde Katholijk,
Ja, geheel het koninkrijk.
